جرثقیل های سقفی و دروازه ای سازه هایی هستند که توسط طناب یا قرقره برای بالا یا پایین آوردن اشیا یا اجسام استفاده میشوند. از جرثقیل های سقفی و دروازهای در صنعت حمل و نقل برای بارگیری و تخلیه اجسام و در ساختمانسازی کاربردهای زیادی دارند. این نوع جرثقیل ها انواع مختلفی دارند که هر کدام بسته به نوع و عملکردشان در کارهای مختص به خود به کار گرفته میشوند. استفاده از این جرثقیل ها موجب افزایش بهره وری و کاهش حادثه در محل کار میشود.
جرثقیل های سقفی و دروازه ای دارای تفاوتهایی با یکدیگر هستند که در ادامه هر کدام را توضیح خواهیم داد.
جرثقیل سقفی سازهای است که برای حمل و نقل بارها به عقب، جلو و کنار طراحی شده و میتوان از این نوع جرثقیل در محیطهای بسته استفاده کرد. جرثقیل سقفی در قسمت انتهایی خود یک کامیون دارد که یک تیر افقی به آن متصل است. قسمتی که به تیر متصل است در مواقع نیاز در جهات مختلف میچرخد. این نوع جرثقیلها به کمک نیروی برق یا نیروی پنوماتیک راهاندازی شده و به صورت دستی یا از راه دور کنترل میشود. از جرثقیلهای سقفی برای حمل و نقل بارهای سنگین و در کارخانهها برای تخلیه مواد و بارگیری استفاده میشود. جرثقیل سقفی دارای انواع مختلفی است که عبارتند از :
جرثقیل سقفی تک پل کاربردهای زیادی دارد به طوری که میتوان در دو جهت طولی و عرضی بار و مواد را حمل و جابجا کرد. جرثقیل سقفی تک پل دارای دو حالت رونیشن و آویز است که در نوع رونیشن جرثقیل روی ریل حرکت میکند و در نوع آویز جرثقیل در زیر تیر ریلی آویزان بوده و حرکت میکند.
جرثقیل سقفی دوپل سرعت و قدرت بیشتری دارد؛ از همین رو در برابر فشار بار نیز توانایی زیادی دارد. استفاده از جرثقیل سقفی دوپل موجب ایمنی در کار در محیطهای مختلف میشود.
جرثقیل دروازهای نوعی جرثقیل سقفی است که دارای دو مدل است:
نیم دروازهای: از جرثقیلهای نیم دروازهای برای بارگیری و تخلیه اجسام استفاده شده و در محیطهای بیرونی قابل نصب است.
جرثقیل دروازهای: علاوه بر محیط خارجی در داخل سالنها نیز قابل نصب است و از آن برای حمل و نقل کالاها استفاده میشود.
این مدل جرثقیل همانطور که از نامش پیداست دقیقا به شکل دروازه بوده و دو پایه بزرگ ۸ متری دارد. دو پایه روی ریل قرار گرفته و از طریق ریل، جرثقیل حرکت میکند. ریلهایی که روی زمین نصب میشود شبیه ریل قطار و چرخهای جرثقیل شبیه چرخهای قطار هستند که باعث میشود جرثقیل از طریق چرخها روی ریل به حرکت درآیند.
جرثقیل سقفی و دروازهای با وجود اینکه شکل و ظاهری متفاوت دارند اما کارکرد یکسانی دارند. از جمله تفاوتهای جرثقیل دروازهای و سقفی میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
تفاوت در شکل ظاهری: جرثقیل سقفی شبیه یک پل متحرک است در حالی که جرثقیل دروازهای همچون نامش شبیه دروازه است.
تفاوت در مسیر اجرا: جرثقیل سقفی یک وسیله بالابر است که به صورت افقی در مسیر قوس ساختمان قرار میگیرد و در کارگاه، انبار، فضای داخلی و باز برای تخلیه و بلند کردن بار استفاده میشود. اما جرثقیل دروازهای در دو انتهای تیر دو پایه بلند دارد که کمک میکند جرثقیل در امتداد مسیر روی زمین حرکت کند.
تفاوت در قیمت: جرثقیلهای دروازهای به دلیل اینکه در تولید آنها از مقدار زیادی آهن استفاده شده قیمت بسیار بالایی در مقایسه با جرثقیلهای سقفی دارند.
از جرثقیلهای سقفی برای بلند کردن اجسام در مکانهای سرپوشیده مانند سالنها و کارخانهها استفاده میشود. اما از جرثقیلهای دروازهای علاوه بر بارگیری و تخلیه اجسام در سالن در محیطهای باز نیز استفاده میشود.
جرثقیلهای دروازهای برخلاف جرثقیلهای سقفی نباید به سازه ساختمانی متصل شوند.
جرثقیل دروازه ای و سقفی هر کدام به نوبه خود مزایا و کاربردهایی دارند که به شرح زیر هستند:
نگهداری جرثقیل سقفی نیازی به هزینه زیاد ندارد.
جرثقیل سقفی به همه نقاط قابل چرخش است.
جرثقیل سقفی در مصرف انرژی صرفه جویی میکند.
این نوع جرثقیلها مصرف انرژی را کاهش میدهند.
جرثقیل دروازهای را میتوان با صورت دروازهای و نیم دروازهای استفاده کرد.
از این جرثقیلها میتوان در فضای باز استفاده کرد.
سخن پایانی
به صورت کلی میتوان گفت هر دو جرثقیل های سقفی و دروازه ای کاربردی یکسان دارند؛ اما از نظر ظاهری و نحوه نصب با یکدیگر متفاوت هستند. با توجه به شرایط محل نصب از جرثقیل دروازه ای در محیط های باز و بسته و از جرثقیل سقفی در محیط های بسته مانند سالن و کارخانه استفاده میشود.